صدور چک یک عمل حقوقی برای پرداخت دیون و ایفای تعهدات مالی است. صادرکننده چک یا مدیون کسی است که با صدور چک، دیون خود را پرداخت می کند. در مقابل دارنده چک کسی است که از صادرکننده طلبکار است و چک به نام او صادر می گردد. در حقوق امروز به طور کلی چک به دو شیوه کاغذی و دیجیتال یا الکترونیکی قابل اصدار می باشد. چک های کاغذی که در حال حاضر رایج ترین انواع چک می باشند، معمولاً بر روی کاغذ چاپی و ضخیمی نگارش و امضا می شوند که توسط بانک ها به صاحبان دسته چک تحویل می گردد. در مقابل همانطور که از نام آن پیداست، تمام مراحل صدور، ثبت، اعتبار، تائید و پرداخت چک های دیجیتال به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه های برخط صورت می گیرد

نکته حائز اهمیت در این خصوص آن است که در حال حاضر صدور چک الکترونیکی تنها در سه بانک پارسیان، تجارت و صادرات امکان پذیر است. در نوشتار پیش رو با بررسی برخی از مهمترین قوانین و مقررات موجود، به بررسی شیوه صدور، کارکردها، مزایا و معایب انواع چک های الکترونیکی خواهیم پرداخت. همچنین اعتبار قانونی چک های دیجیتال یا الکترونیکی را مطابق با لایحه پیشنهادی برنامه هفتم توسعه مورد بررسی قرار خواهیم داد.

مطابق با ماده 1 قانون صدور چک(اصلاحی 1397)، کلیه مقررات مربوط به چک های کاغذی در مورد چک هایی که به صورت الکترونیکی صادر می شوند نیز لازم الاجرا خواهد بود. بنابراین از نظر حقوقی چک های الکترونیکی که مطابق با قوانین و مقررات صادر شده باشند، دارای همان اعتبار قانونی خواهند بود که برای چک های کاغذی متصور است

یکی از موضوعات مهم در ارتباط با چک های دیجیتال، بحث امضای چک است. همانطور که اشاره شد کلیه مراحل مربوط به صدور چک های دیجیتال از طریق سامانه های برخط صورت می پذیرد. در مورد امضای چک نیز به همین نحو قانونگذار، امضای الکترونیکی را برای چک های دیجیتال در حکم امضای واقعی قرار داده است. در حال حاضر برای صدور چک های الکترونیکی می بایست به سامانه اینترنتی چکاد (چک امن دیجیتال)، مراجعه کرد. این سامانه یکی از سامانه های زیر نظر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران می باشد.

صدور چک الکترونیکی خدمتی است که مطابق با قوانین و مقررات جدید، برخی از بانک ها ارائه می دهند. جهت صدور چک الکترونیکی نخست می بایست به سامانه برخط بانک محل حساب وارد شد. به عنوان نمونه چک های الکترونیکی بانک پارسیان از طریق سامانه برخط چکاد صادر، ثبت و وصول می شوند

یکی از مزایای اصلی صدور و وصول چک های الکترونیکی سرعت صدور و وصول این چک ها می باشد. با توجه به الکترونیکی بودن این چک ها، احتمال ارتکاب جرایمی مانند جعل و تغییر در اسناد نسبت به این چک ها نسبت به چک های کاغذی بسیار کمتر است

همانطور که اشاره شد کلیه مقررات مربوط به اعتبار چک های کاغذی در مورد چک های الکترونیکی نیز اجرا می شود. بنابراین در صورتی که صادرکننده چک الکترونیکی مرتکب یکی از رفتارهای مجرمانه موضوع قانون صدور چک شود، مطابق با قوانین و مقررات مذکور مورد پیگرد قضایی قرار می گیرد. به عنوان نمونه چنانچه صادرکننده با انجام رفتار عمدی مثل گزارش به سرقت رفتن برگه چک، از وصول وجه آن جلوگیری کند، به استناد ماده 13 قانون صدور چک به شش ماه تا دو سال حبس تعزیری، پرداخت جزای نقدی معادل یک چهارم مبلغ مندرج بر روی چک و پرداخت خسارات مادی و معنوی دارنده چک محکوم می شود

 

یکی از نکات حائز اهمیت در خصوص موضوع این است که مطابق با لایحه پیشنهادی قانون برنامه هفتم توسعه که در مجلس سیزدهم در حال بررسی است، در آینده صدور چک، تنها به صورت الکترونیکی پیش بینی شده و چک های کاغذی از دور خارج خواهند شد.

© ETEBAR.COM  2023